DIAGNOZA BRZMI: CHŁOPIEC

Postawiono mi diagnozę prawie 11 lat temu.

Pamiętam ten dzień dokładnie. Lipiec, gorąc, zdjęcie: ja w białej koszuli i beżowych spodniach, koszula całkiem całkiem, ja wymięta, spodnie za małe. Mały był też pokoik z upchniętym usg.  Ledwo co żeśmy się mieścili na wydechu.  Ale lekarz polecany, a i bonus w postaci nagrania na VHS (wiejczes, video home system, znany system rejestracji wydarzeń, popularny w Polsce w latach 1980-2000) przemawiał. Doktor miał zweryfikować istnienie mózgu w moim brzuchu, bo inni nie do końca dawali wiarę, a że weryfikacja szła mu nadzwyczaj dobrze, zapytał: a płeć też chcecie państwo znać? Chcieliśmy, mieliśmy nawet na tę okazję wymyślone stosowne imiona. To były przecież czasy, gdy byliśmy zawsze przygotowani. Chłopiec. Chłopiec?! Jak to chłopiec? Nerwowy śmiech. "Dziewczyna!" Zawyrokowała świętej już pamięci babcia. "Kwaśnego chce. To dziewczyna." Dziewczyna, na którą przyszła kolej 6 lat później nie chciała kwaśnego. Złośliwe to zawsze było.

"Przecież ja nie umiem wychowywać chłopców", przeszło mi przez myśl.  Właściwie to wychować umiałam jedynie kota, i nawet byłam z tego stosunkowo dumna, że nie łaził po stole, sikał do kuwety, względnie "się słuchał" i tylko od czasu do czasu płatał mi psikusa, ale za to bardzo wymyślnego (czekał aż założę reglamentowane rajstopy, a robiłam to dopiero przed samym wyjściem, znając jego upodobania, a wtedy rzucał się na moje nogi, kurtyna).  Poza tym mnie kochał.

Na kursie przygotowawczym nic o wychowaniu chłopców nie było.  Pani sprawdzała, czy nadaję się na matkę karmiącą (nie nadawałam się), okazało się, że być może w ogóle się nie nadajemy, ale prócz wątpliwości, co do istnienia mózgu w moim brzuchu, innych oficjalnie nie zgłaszano.  Jeśli więc łaskawie przymknąć oko na to, że brzuch w moim brzuchu także nie odpowiadał oczekiwaniom personelu, wszystko pozornie było dobrze.  Na tym etapie przyszła mi jednak do głowy myśl, żeby się wycofać.  Zniknąć, odwołać, przełożyć na później.  Właściwie nawet nie widać było, że ten mózg i ten brzuch tam gdzieś na mnie pasożytują.  Albo, żeby ktoś mnie zastąpił.  Nie dało się. W końcu sama tego chciałam.

No dobra. Urodziłam.  Kazali to urodziłam.  Kazali, że już teraz, bo dłużej już nie można, że mózg jednak może i jest, ale mógł się przestać rozwijać, a brzuch przestał rosnąć definitywnie.  I choć w sumie obiektywnie nic nie wskazywało na to, że temu mózgowi i brzuchowi jest tam źle, personel był zaniepokojony. Żeby było zabawniej, w procesie ostatecznym wziął udział... chłopak z równoległej klasy z liceum, jak sam określał się na Naszej Klasie, "udający ginekologa wielbiciel piwa".

Był to chłopiec (nie ten od piwa, tylko ten od mózgu) - tak, jak przewidziano. Bardzo ładny. Podobał nam się obojgu (mnie i jego ojcu, nie temu od piwa). Udający ginekologa nam pogratulował, może i jemu się podobał summa summarum.  Chłopiec nie zachowywał się tak, jak tego od niego oczekiwano. A oczekiwano, że będzie chciał jeść i jego brzuch będzie bardziej pasował do norm.  Spał. I spał i spał i spał.  I w końcu ważył tyle, co dwie torebki cukru, z których już ktoś coś uszczknął.  I spał.  I nikt nie wiedział jak go obudzić. Poza tym było Święto Zmarłych, a nie Żywych. A jak się obudził (niestety, nie w szpitalu), to wrzeszczał. I wrzeszczał i wrzeszczał i wrzeszczał.  I nikt nie wiedział, dlaczego, bo nic mu nie było.  I tak wrzeszczał.

Najpierw przestali przychodzić do nas znajomi.  Nie da się przekrzyczeć noworodka.  Potem i rodzina respektu nabrała, choć chłopiec z mózgiem i brzuchem bardzo im się podobał.  Zrozumieli, że nie przesadzamy.  Wcześniejsze pokolenia bowiem "jadły i grzecznie spały", więc nie mogliśmy skorzystać z wypracowanego już doświadczenia.  Pozostała stara, dobra i niesprawdzona "metoda prób i błędów".  Przede wszystkim musieliśmy oddać część siebie, a właściwie całość, a potem grzecznie negocjować, żeby zwrócono nam choć trochę.  Udało się, choć był to proces żmudny, szczęśliwie nikt nie zginął, choć rany były.  Zakończył się Level 1.  Okazało się, że mózgowi i brzuchowi po prostu się nudziło.  W brzuchu, wózku, w nocy i w dzień.  Mimo to, błędów karygodnych nie popełniliśmy, choć wiele wpadek i błądzenia było, walka była. Co pomogło, bo nie poradniki, wujek dobra rada, czy cud? Intuicja? 

"Jeśli rodzice są w stanie właściwie przejść przez kryzys dziecka i zachęcić je do dalszego rozwoju, istnieje duże prawdopodobieństwo, że chłopiec będzie silniejszy i będzie sobie lepiej radził w życiu, gdyż wzmocniły go trudy dorastania."

Level 2.  Na Facebooku zadałam pytanie:  "Kto z was był 10-letnim chłopcem?". Zaprzeczyło wiele kobiet, "a co?", spytało dwóch mężczyzn, jeden polubił. "Nie pamiętam, jak miałem 10 lat. Dopiero 13." Znajomych na FB mam prawie cztery stówy, założmy, że połowa z nich to kobiety.  Nikt z nich nie był 10-letnim chłopcem, a jak był, to nie pamięta. Ojcowie też nie pamiętają. Poza tym "żyli w innych czasach."  Poszłam więc do księgarni i w końcu kupiłam sobie książkę.  Tacy są chłopcy. Anthony Rao i Michelle Seaton.  "Wielu chłopców, a może nawet wszyscy, po prostu nie lubi rozmawiać."

Zanim ją przeczytałam, porównywałam energię mojego syna z tą emitowaną przez czarną dziurę.  Wizualizacja pozwoliła mi zbudować sobie wyimaginowaną tarczę.  Chciałam w końcu jednak choć trochę kierować siłą, którą niespodziewanie mnie obdarowano.  Obronić też jej wytwórcę przed samozniszczeniem. "[...] nie możesz ich kontrolować, możesz jedynie mieć nadzieję, że ich opanujesz." Rao nazywa ten typ ludziochłopca "wrażliwym tornadem".  Poezja plus proza życia.  Lubią go, choć wprowadza zamęt.  Ta wrażliwość pomaga mu czasem zapanować nad tornadem, które rozwala go od środka i niweczy plany.  Dzięki tej wrażliwości odnalazł swój spokój w książkach, które od zawsze były jedynym medium wyciszającym, przystankiem w szaleństwie.  Wrażliwość pomaga w sytuacjach klinicznych, ratuje.  Być może dlatego ominęły go medykamenty i diagnozy.  Za każdym razem, gdy próbowałam zasięgnąć opinii psychologa słyszałam:  "ale czego pani ode mnie oczekuje, to takie dobrze wychowane i mocno z panią związane dziecko."  Prócz tej pani, która na samym początku przepisała mu luminal.  Bo mój "mózg i brzuch" miał wiele szczęścia. Także do dobrych pedagogów, także dlatego, że wstrzelił się w czasy przed obniżeniem gotowości szkolnej.  Nikt go nie popędzał, nie napiętnował, nie wciskał mu już potem prochów na uspokojenie.  Z przymrużeniem oka traktowano występy, które w większości placówek wywleczono by z pełną celebrą.  Cały czas lubi ludzi.  Miał się gdzie wybiegać.

"Moim zdaniem to oznaka pewnego kryzysu i dyskryminacji chłopców w środowisku rodzinnym i szkole. Wiemy na przykład, że w dużej większości to właśnie chłopcy korzystają z edukacji specjalnej, po części dlatego, że nauczyciele uznają ich zachowanie za problematyczne."

"Chłopców cechuje również naturalna agresja, ponieważ przejawiają zdrowe zainteresowanie przeciwstawianiem się zasadom, sprawdzając w ten sposób granice swojej władzy."

"Mózg, który lubi kategoryzować, zmusza też do rywalizacji. Chłopcy chcą wiedzieć, kto jest najszybszy, najwyższy, pierwszy."

"Kiedy dorośli się w nich wpatrują, chłopcy często się denerwują. Kontakt wzrokowy wydaje im się przejawem wrogości.  [...]  Syn na ciebie patrzy, ale krótko."

"Chłopcy w każdym wieku (nawet dorośli mężczyźni) czasami nie patrzą na rozmówcę, żeby odciąć się od tego, co się do nich mówi. Później mogą twierdzić, że nie słyszeli."

"Obszerne lekcje na temat moralności nie przynoszą efektów.  Syn w pewnym momencie się wyłącza."

"Wychowując żywiołowych chłopców, rodzice czasami przekazują im panowanie tylko dlatego, że całodniowe toczenie walk jest wyczerpujące."

Ten przydługi wpis, pozornie nie na temat bloga, dedykuję wszystkim, którzy słyszą, że z ich synami "jest coś nie tak".  Rodzicom dzikich dzieci spragnionych wolności przestrzeni i ruchu. Nie mają tego. Obniżenie obowiązku szkolnego tylko pogorszyło ich sytuację i uruchomiło lawinę problemów.  Dedykuję także tym, którzy często spotykają się z krzywym spojrzeniem współziomków. Ta książka nie przyniesie gotowych odpowiedzi, ale może pomoże radzić sobie z presją otoczenia i desperackim waleniem głową w mur.  Także wszystkim, który zostali już wyzuci z energii.  A jako że rozumów jeszcze nie pozjadałam i cały czas jestem "w procesie", z chęcią usłyszę, jak radzicie sobie z diagnozą.  Żeby nie złamać, a przygotować.  

"Problem z uczeniem chłopca w tym wieku umiejętności społecznych polega na tym, że zabawy w domach kolegów i na placach zabaw są zarazem publicznymi występami dla dorosłych.  Rodzice oceniają innych rodziców na podstawie zachowania ich dzieci.  Pierwszym zadaniem jest więc rozdzielenie tych dwóch rzeczy."  

Tacy są chłopcy.
Wspieranie emocjonalnego i społecznego
rozwoju chłopców w wymagającym świecie
Anthony Rao i Michelle Seaton
tłum. Joanna Majdecka
format 14 x 21 cm
stron 304
okładka miękka
wyd. Rebis 2011



P.S. Zapomniałam dodać:  w jednym z rozdziałów autor odwołuje się do książki obrazkowej Maurice'a Sendaka. Oczywiście jest to Where the Wild Things Are.  Czy to usprawiedliwia mój wpis?