GDZIE JEST KOŃ?

Czytałam akurat Białego klauna Damira Milosa - filozofującą przypowieść dla dzieci o pozorach świata dorosłych, gdy do miasta przyjechał cyrk.

Tata wyjaśnił mi, że ruchy, które demonstruje, powinien umieć każdy klaun, żeby wzbudzać śmiech, kiedy pojawi się na arenie. Klaun musi wybiec na środek i nisko się pokłonić. Ukłon trzeba wykonać, nie zginając nóg w kolanach, a ma być tak głęboki, żeby najpierw głowa dotknęła kolan, a optem zderzyła się z ziemią. Klaun, ktory stojąc, podpiera się głową i nogami, jest bardzo śmieszny, bo wygląda jak trójkąt. […] To jest pierwsze ćwiczenie. Od niego boli głowa.*

Cyrk nie był właściwie cyrkiem, lecz teatrem z zewnątrz. Tymczasowo miał namiot i swoje tournee po Polsce. Teatralno-cyrkową przestrzeń wypełniali klauni, klauni-policjanci, klauni-piraci, klauni-muzycy oraz klaun-pirat-reżyser. Nie grali, lecz grali udawanie grania. Przerysowywali, bo mieli do tego prawo kostiumu - białe twarze, czerwone nosy, wąsy, kombinezony z dużym brzuchem oraz trampki marki Converse’a. I bohaterka była klaunem, być może właśnie białym. Samotne dziecko to zaiste niezły cyrk. Dziecko, które musi sobie dawać radę samo radę, bo dorośli w koło to klauny i wariaci. Pippi uczestniczy w cyrku zwanym światem dorosłych.

Ćwiczenie drugie jest kontynuacją pierwszego. Żeby je dobrze wykonać, trzeba się nauczyć, jak klaun z trójkąta przemienia się w linię. Należy wyprostować nogi i podnieść głowę, i tak upaść, lądując na brzuchu. […] Od tego ćwiczenia boli brzuch.

Wystawić „Pippi” po tym, jak zrobiła to Agnieszka Glińska nie jest łatwo. Glińskiej udało się dorosłych wcielić w role dzieci i nie spowodować zgrzytu (który zwykle zagłusza teksty w podobnych realizacjach), Dominika Kluźniak (lat 33) nie znajdzie więc szybko godnej siebie następczyni, „Pippi” w warszawskim Teatrze Dramatycznym właśnie przeszła do historii. Ci, którzy widzieli zawsze będą porównywać, ci, którzy nie widzieli, niech się modlą, żeby kiedyś prawa do utworu były dostępne, aktorom jeszcze raz chciało się zebrać, a TVP ich dokonania przeniosła na taśmę magnetyczną. Dla potomności.

Konrad Dworakowski (wraz z łódzkim teatrem „Pinokio") postawił na cyrk i kolejną Dominikę, Dominikę Majewską z krakowskiej PWST. Ta „Pippi” jak by się nie wytężała będzie echem swojej doskonałej poprzedniczki - jest podobna, choć stara się być inna - robi to, czego tamta nie robiła: śpiewa, skacze, ćwiczy, gra - jednak to, co istotą teatru jak magnes ciągnie w jednym kierunku: sztuka aktorska - podobna intonacja, przygarbione plecy, obcesowe obejście. Nie jest to więc inna Pippi, choć inny jest entourage. Jak u Glińskiej jest i muzyka na żywo. Gra Bura Kura (Konrad Dworakowski, Łukasz Jerzykowski, Piotr Frontczak), komponuje Piotr Klimek.  Muzykę tworzą także klauni-aktorzy, bawiąc się dźwiękami.

Numer nazywa się ulica. Ja leżałem jak linia, a tata przejechał po mnie parę razy jak samochód. Kiedy stawał mi na plecach, musiałem trąbić, tak jak to robią auta. Od tego ćwiczenia bolą plecy.

Slapstickowy klimat zgrywy i wiecznej pogoni przypadnie do gusty maluchom, którym łatwo jeszcze wśród rejwachu nie zauważyć rozerwania głównej bohaterki. Większość prawdopodobnie wytypuje Pana Nilsona na swojego ulubionego bohatera, co wrażliwsi skupią się na aniele z trapezu, niektórzy na próżno szukać będą konia. Błazenada z jednej strony przykryje drugie dno, ale z drugiej wciągnie do opowieści maluchy. Tak też można.  Podobno klaun zyskuje kolory w miarę nabywania doświadczenia. Pierwszy śmiech widowni i pojawiają się na nim kolory. Takim zlepkiem świata zewnętrznego jest też ta Pippi - trochę klaun, piratka po ojcu, romantyczna tancerka po matce.

Spektakl teatru Pinokio z Łodzi, dzięki projektowi „Lato w teatrze” można zobaczyć w wielu miejscach, w których zazwyczaj nie ma teatru dla dzieci. Warto pobawić się i zadumać w tym cyrko-teatrze. Występom zwykle towarzyszą warsztaty.  Dodatkowe informacje na temat spektaklu oraz nazwisk wykonawców pod linkiem do projektu.  Wejście na spektakle jest darmowe.

16-17 VIII - Krotoszyn | Krotoszyński Ośrodek Kultury
18-19 VIII - Wągrowiec | Miejski Dom Kultury
20-21 VIII - Oborniki Wielkopolskie | Obornicki Ośrodek Kultury
22-23 VIII - Nowa Sól | Nowosolski Dom Kultury
24-25 VIII - Głogów | Miejski Ośrodek Kultury
26-27 VIII - Chocianów | Chocianowski Ośrodek Kultury
28-29 VIII - Brzeg Dolny | Dolnobrzeski Ośrodek Kultury
30-31 VIII - Poddębice | Poddębicki Dom Kultury i Sportu

Warto też prześledzić trasę drugiego widowiska.

* Za udostępnienie książki dziękuję wydawnictwu.

Biały klaun
Damir Miloš
il. Lovro Artuković
okładka twarda
wyd. Media Rodzina 2013
format 12,5 x 19,5 cm
stron 136