2013

fot. Piotr Śliwowski

TUWIM

Dzisiaj, a właściwie już wczoraj, mija 70. rocznica śmierci Juliana Tuwima. Mija także Rok Tuwima.  Być może się mylę, ale wygląda na to, że świętowano przede wszystkim w Łodzi, a ukoronowaniem była grudniowa konferencja, Tuwim bez końca i Nagroda Literacka im. Juliana Tuwima.  Łodzianie! Wdzięczna będę za wasze refleksje. 

Ogólnopolskie były wydania wierszy.

WESOŁYCH ŚWIĄT

Nikt w niego nie wierzył. Wypadał, ziemia na wiór wyschnięta, zakup odradzali. Na przekór wszystkim i pod wpływem Wierzcie w Mikołaja i echa książki wzięłam.  Wszystko dobrze się skończyło, zupełnie jak w fikcji, dlatego też w tym roku dedykuję świąteczny wpis wszystkim przypadkom zdawałoby się beznadziejnym.  Wierzcie!

NA STRAGANIE W DZIEŃ TARGOWY

- Czy ja w końcu mogłabym zapłacić?!

Każdy, kto zajmuje się promocją czytelnictwa powinien choć raz stanąć za ladą. Żena za pultem w celu poszerzania horyzontów -  tylko wtedy odkryje się rzeczywiste relacje pomiędzy książką, a kupującym, być może zbliży do istoty czytelnictwa, na pewno stawi czoła żywemu człowiekowi, którego do tej pory sobie wyobrażał. W przypadku książki dziecięcej nie tyle docelowemu odbiorcy, co pośrednikowi.

MOTORYZACJA W ŻYCIU I W KOMIKSIE

W czasach, gdy szczytem motoryzacji była MZ-ta, a większość przerabiała Junaka na marzenia, nieoczekiwanie zmienił się system. Do Polski wraz z kapitalizmem weszły zdobycze zachodniej cywilizacji, czyli motory, których nie dało się naprawić młotkiem i skręcić drucikiem.

WIERZCIE! czyli B w A

Pisarze skandynawscy dostarczają zazwyczaj równocześnie  doskonałej literatury i stymulującej pożywki do rozmyślań nad przemianami społecznymi w kontekście kultury dziecięcej i dzieciństwa. Jeśli istnieje szwedzkie źródło wiedzy na temat konstruowania fabuł dwuadresowych, winniśmy do niego dotrzeć.

PRIORYTET: CZYTELNICTWO

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego właśnie zamknęło nabór na projekty promujące w przyszłym roku czytelnictwo. Rok 2014 rokiem Czytelnictwa, Drewnianego Konia, zakończenia budowy autostrady A4. 25 rocznica pierwszych wyborów parlamentarnych, 15 rocznica wstąpienia Polski do NATO, 10 do Unii Europejskiej, 100 wybuchu I wojny światowej i 75 drugiej. Dręczy mnie jednak przede wszystkim myśl o czytelnictwie; powiem więcej: dręczy mnie samo czytelnictwo; przyznam się: nie byłoby mnie na świecie, gdyby nie czytelnictwo. Czyż nie powinnam więc wystawić mu pomnika (z priorytetu MKiDN)?

AAABY KUPIĆ KSIĄŻKĘ W WARSZAWIE

Aby kupić dobrą książkę, należy przyjść w sobotę.  Po prostu. Oczywiście najlepiej z pieniędzmi.  Dlaczego tam, a nie do najbliższej księgarni realnej lub internetowej, czy też na dowolny inny jarmark w mieście?  Przede wszystkim dlatego, że poprowadzę zagubionych i pocieszę strapionych, podpowiem i zaprezentuję swój przefiltrowany wybór ogromu polskiego rynku wydawniczego dla dzieci.  Nadźwigałam się i maili napiszałam, przekonując do pewnych rabatów i niepewnych prezentów. A może to było na odwrót.

Babaryba, Bajka, BONA, Buka, Centrala, Dwie Siostry,  Egmont, Eneduerabe, Format, Hokus-Pokus, Kultura Gniewu,  Muchomor, Tako, Tatarak, Widnokrąg, Wytwórnia, Zakamarki… Wszyscy oni przygotowali dla nas pewne rabaty na starcie i bardzo atrakcyjne rabaty na następne zakupy.  Kupony mamiące od stycznia do marca 2014 o wartościach atrakcyjnych rozdawać będę do każdego zakupu w danym wydawnictwie.  Poza tym drobne prezenciki, a czasem trochę większe.  Czego chcieć więcej?

No tak, można też chcieć zjeść.  Tę część atrakcji przygotowują rodzice klasy III.  

Poza tym? Kredki Stockmara (pisałam o nich), rękodzieło, przetwory, atrakcje dla dzieci (tajemniczo brzmiąca „Grota Krasnala" oraz „Jezioro Wróżek") oraz pieczenie pierników.  To zapewne nie wszystko.

Spod stosu książek wzywam:  przybądźcie i ratujcie!  Zdziwicie się jaką potęgą wydawniczą jesteśmy. My. Tu. W Polsce.

Tymczasem zachęcam do kontemplacji wirtualnej półki.

Warto śledzić wątek wydarzenia na FB:  tam najnowsze wiadomości, dotyczące rabatów i gratisów.

CZY JAŚ WIE, CO TO JEST 3D?

3D to dzisiaj fetysz. Byle więcej tych de.  Uwielbiam miny, które pojawiają się na twarzach dzieci, gdy ujawnia im się znaczenie tajemniczej eskalacji niemożności. 

- Chcesz, pokażę ci trzy de?

SZCZĘŚLIWI RODZICE

Żywot człowieka współczesnego wg krytyka mediów Neila Postmana dzieli się na trzy etapy: niemowlęctwo, dzieciodorosłość i starość. Dzieciodorosłość powstała, gdy media elektroniczne zabiły sferę tabu, udostępniając dotychczas niepoinformowanym wachlarz ludzkich ułomności i bezeceństw świata tego. Gdy wystawiał ocenę światu nie było jeszcze internetu (1981/82 rok). Wspominałam już Neila Postmana i The Disappearance of Childhood. Nieprzetłumaczona pozycja obowiązkowa.

PRAWDZIWA BAJKA

Dawno dawno temu, tak mniej więcej w 1991 roku Molly Bang napisała książkę, z którą czytanie obrazu staje się jaśniejsze. I choć prochu nie wymyśliła, zebrała wiedzę rozproszoną po sztukach wizualnych. O napisanie przedmowy poprosiła Rudolfa Arnheima, prawdopodobnie dlatego, że w swoich pracach krytycznych starał się obalić krzywdzący podział na racjonalny tekst i irracjonalny obraz. Całość Molly Bang zadedykowała Monice. To nie ja, ale w swoim mitomaństwie poczułam się poniekąd „zaadresowana”.

GDZIE JEST TYTUŁ?

Hervé Tullet tworzy książki interaktywne analogicznie - środkami niewykraczającymi poza konwencjonalną architekturę książki angażuje czytelnika i zmusza go do działania. Najczęściej elementem wciągającym jest, o dziwo, słowo - patrz, dotknij, potrząśnij, naciśnij, idź, ale obraz, odwołując się do etosu dziecięcych rysunków, nie pozostaje dłużnym.  Zasysa czytelnika.

PAWEŁ MILDNER - WYWIAD I CAŁA RESZTA

Paweł Mildner

- Dałbym Panu jakieś dwadzieścia osiem lat - rzekł Atanagoras.

- Serdeczne dzięki - odparł Amadeusz, - ale nie wiedziałbym, co z nimi zrobić. Z pewnością znajdzie pan kogoś, komu pan tym sprawi przyjemność.*

CZYTANIE - SPOTKANIE WARSZAWA

O tym, czym jest współczesna literatura dla najmłodszych, jak wybierać, by czerpać radość ze wspólnych lektur, oraz o momencie, w którym nie jesteśmy pewni, komu kupujemy nowe książki – dziecku czy sobie, opowiadam we wtorek, 8 października w Kalimbie od 14 do 16. 

Wśród uczestników rozlosuję atrakcyjne książki, bo lubię gdy dobra nowina niesie się w świat.  

Taki to mój Tydzień (Miesiąc, Rok i Życie) Bliskości.

Zapraszam!

OSOBLIWY DOM

Przeczytałam ostatnio (usiłowałam przeczytać) bardzo złą powieść dla dzieci starszych - Dom tajemnic („tekst przed ostateczną korektą”), a jako że autorzy skryli się za złotą czcionką (na brązowym) i ich nie widać, zakładam, że życzyli sobie pozostać w cieniu. Dzieło zatem sygnuje prężnie myśl J.K. Rowling, a J.K. Rowling myśli, że to „nieuniknione starcie z potężnymi mrocznymi siłami”. Jestem optymistką, wierzę, że tego starcia da się uniknąć. Czytając co innego.

CHUSTA BABCI

Czarna ziemia,
biały warkocz,
białe kamyki,
czerwone kwiaty,
chusta w kwiaty,
czarne frędzle.

Jak układa się te puzzle?

Åsa Lind i Moni Nilsson

Åsa Lind i Moni Nilsson pojawiły się w Polsce z okazji Festiwalu Literacki Sopot.  Wtedy też TVP Kultura zarejestrowała rozmowę, którą przeprowadził z pisarkami Maks Cegielski.  Rozmowa zostanie wyemitowana 14 września o 16:10 na antenie stacji. Wśród tych, którzy obejrzą i podzielą się swoimi przemyśleniami w komentarzach poniżej, a przemyślenia te dadzą mi do myślenia, wylosuję książki.  Ile ich będzie, czas pokaże.  I komentarzy, i książek.

NIECZYNNE

Z POWODU WAKACJI

RYMS 20

Dla wszystkich wielbicieli książek dla dzieci i dogłębnego ich analizowania - kwartalnik o książkach dla dzieci i młodzieży, RYMS.

MIĘKKIE KSIĄŻKI, TWARDE POSTANOWIENIE

Na wakacje na pewno nie zabiorę skądinąd arcyciekawej książki Jamesa D. Watsona i Andrew Berry’ego DNA. Tajemnice życia. Ciężar tematu przekłada się bowiem na wagę książki wprost proporcjonalnie - masywna twarda oprawa plus kredowe 440 stron wymagają tyleż tęgiego umysłu i maksymalnego skupienia, co dobrze umięśnionych rąk - i do noszenia, i do podtrzymywania przy czytaniu. Jednym słowem: diabelskie wydanie.

GDZIE JEST KOŃ?

Czytałam akurat Białego klauna Damira Milosa - filozofującą przypowieść dla dzieci o pozorach świata dorosłych, gdy do miasta przyjechał cyrk.

WAKACJE!

fot. Jacek Nowakowski (via Matylda Mazur ;-))

DZIECKO JEST BOGIEM

"Prawo i łaska" (1529)
Lucas Cranach Starszy

WY(OBRAŹ)NIA

To, co napisane traktujemy z fantazją. Wyobraźnia - jak zawsze olśniewająca!  Wspaniały zmysł dramaturgiczny i poczucie humoru!*  Wiadomo, magiczny świat dzieciństwa. Narysowane jest dosłowne.  Autor podejmuje też problem [moje wyróżnienie] odróżniania przez małe dziecko fantazji od rzeczywistości.**  Wszak trzeba dobitnie podkreślić (problem!), że takie duże kraby nie istnieją.

KTO TY JESTEŚ?

CO NOWEGO?

Smacznego!

MATKA CI WSZYSTKO WYPACZY

Zaczęło się od książki Mama bohatera, która idealnie kanalizuje wszystkie najstraszniejsze stereotypy relacji damsko-męskiej, w odsłonie matczyno-synowskiej, rozbrajając śmiechem.  Jednocześnie doskonale łączy dwa sąsiadujące święta i dwie związane ze sobą jednostki: Dzień Matki (MAMA) - 26 maja, Dzień Dziecka (BOHATERA) - 1 czerwca. Jesteśmy właśnie między młotem, a kowadłem.

WYZWOLENIE (PONIEKĄD)

Jestem osobą (poniekąd) wyzwoloną. Nie będę sporządzała listy moich wyzwoleń, chciałam jedynie zagaić, kreśląc swój enigmatyczny portret, który zdaje się być niezbędnym przy omawianiu publikacji, przekonujących do poszerzania horyzontów.  Brzmi groźnie. Wszystko, co zahacza o ideologię, wizję świata, a do tego dzieci i ich wychowanie jest groźne. Bardzo.

TARGI 2013

Czterdzieści lat temu targi rozpoczynały się 12 maja. Jak donosi leżąca u mnie na stole "Kronika Warszawy" z 1973 roku nastąpiło otwarcie corocznego spotkania edytorów XVIII Międzynarodowych Targów Książki, drugiej co do wielkości tego typu imprezy na świecie. Jak było? W tegorocznych targach uczestniczyło 265 wystawców z 23 krajów. Eksponowano ok. 90 tys. tytułów, z ktorych większość stanowiły publikacje naukowe i techniczne.

Na telebimie Joanna Kulmowa.

BABAR

Pierwszą książkę o słoniu Babarze opublikowano w 1931 roku we Francji. Jean de Brunhoff (1899-1937) opisał i narysował to, co ich synom - Matthew i Laurentowi, opowiadała co wieczór jego żona, a ich matka, Cecille. De Brunhoff był urodzonym w rodzinie wydawców malarzem, więc z wydaniem opowiastek nie było większych problemów. Przygody małego słonia Babara przetłumaczono na angielski w 1933, wstępem opatrzył je A. A. Milne.

If you love elephants, you will love Babar and Celeste.  If you never loved elephants, you will love them now. You you who are grown-up have never been fascinated with a picture book before, then this is the one which will fascinate you. [...]

KONKURS NA OPRAWĘ!

Uwaga! Uwaga! Konkurs na oprawę ogłosiła TVP Kultura, stacja ma macierzysta, w której od początku istnienia szczególną uwagę zwracano na niebanalną identyfikację wizualną (rzadkość to w polskich mediach).  

CZY KSIĄŻCE POTRZEBNE SĄ SŁOWA?

Paweł Pawlak zaprasza na cykl wykładów pod hasłem:

Czy książce potrzebne są słowa?

BASIA

Pierwsza książka o Basi pojawiła się, gdy miałam syna. Syna cały czas mam, ale mam i córkę. Przy córce człowiek z jednej strony przewartościowuje informacje, które zdobył przy synu, z drugiej - zakładając, że córka o wiele młodsza od syna - jest starszy i mądrzejszy - cały czas się uczy, dzięki sobie i dzieciom.

CZAS DZIAŁANIA!

Szłam ostatnio z grupą czwartoklasistów po ulicy, zmierzaliśmy do teatru. Chłopcy, by rozerwać się nieco, zaczęli dla wygłupu podśpiewywać piosenkę z "Teletubisiów".  Gdy z twarzy zszedł mi już dobrotliwy uśmieszek ("ach, dzieci, a wśród nich to moje"), doszło do mnie, że nie łączy ich żaden produkt współczesnej kultury dla dzieci, który mógłby być podstawą podobnego przypadkowego wygłupu.  "Miś Uszatek"? Nasz on.  "Reksio"? Też nasz.  Może "Wołk i zajac"? Nie chcieliśmy, żeby był nasz, ale jest.  To pożywka poprzednich pokoleń.

Samo narzekanie nic nie daje, trzeba działać. Działaniem w państwie demokratycznym jest wymiana myśli, która może być początkiem zmian.  W to wierzymy.  Jeśli popieracie taką formę działania, podpisujcie.  Trzeba spróbować.

Książce dla dzieci "się udało", ale dla wielu jest to produkt luksusowy. Sam dobrostan także nie jest oczywisty, nawet dla tych, którzy dzieci mają, więc są poniekąd naturalnymi odbiorcami tej kultury.  Jak mantra powtarzane jest bowiem zdanie sprzed piętnastu lat:  "Jak w powodzi bylejakości wyłowić wartościowe propozycje?" Woda już opadła. Można iść dalej.

Petycja, jest dostępna TU.

Jak powiedział laureat nagrody ALMA, Guus Kuijer:
Prawo do kultury to prawo do wolności od ograniczeń narzucanych przez edukację.

Jeśli dojdzie do spotkania, zaprezentujemy Panu Ministrowi Bogdanowi Zdrojewskiemu ocenę sytuacji, dowiemy się, czy jest wola, żeby to zmienić i ustalimy, czy możliwe jest stworzenie forum eksperckiego w obrębie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

TAN PRZYBYŁ

W marcu 2011 roku Shaun Tan dostał Oskara za Lost Thing. Zaraz potem ALMA, czyli Astrid Lindgren Memorial Award za całokształt. Pisałam o nim przy tej okazji. Cztery lata wcześniej  The Arrival dostało wyróżnienie w kategorii fikcja na Targach Książki Dziecięcej w Bolonii w 2007 roku.  To tylko kilka z nagród w dorobku Tana. Book of the Year, Picture Book of the Year, What-so-ever-of-the-Year. Opowieść obrazem o byciu obcym. W Polsce znana właściwie jedynie środowisku komiksowemu.  Ono też, w postaci Kultury Gniewu, wydało w 2009 rzeczone The Arrival, czyli Przybysza - rozszedł się mimo wysokiej ceny. Wielbiciele komiksu wiedzą, że za dobry obraz trzeba zapłacić. 

ANDERSEN 2014

Ogłoszono nominacje do nagrody Hansa Christiana Andersena 2014.

TEGOROCZNA BRATYSŁAWA (książkę można dostać)

Uprzejmie donoszę, co następuje:

ADAM JAROMIR W WARSZAWIE

DZIEŃ JAK CO DZIEŃ

Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci - TO DZIŚ. Dzień jak co dzień.

ŚWIĄTECZNIE

Od Iwony Chmielewskiej:
Najprościej, choć najserdeczniej, książkowo, świątecznie pozdrawiam wszystkich i dziękuję za gratulacje, wyrazy sympatii i wsparcia.

KRÓLIKACZKA

OCZY IWONY

W c z o r a j

A DLACZEGO?

Wpatruję się w te książki i zastanawiam:
A DLACZEGO?

BIB - NABÓR

Jesteś ilustratorem? Chcesz, żeby Cię zobaczyli?

Jest okazja, czyli 24. Biennale Ilustracji w Bratysławie.

ZNÓW BAJKONURRR

W marcu i kwietniu na antenie TVP Kultura będzie się pojawiał program, który niezmiernie skromnymi środkami finansowymi stworzyłam sześć lat temu - Bajkonurrr, czyli w świecie książek dla dzieci.  Był 2007 rok.  Rok później, zaskoczenie:  polska sekcja IBBY nagradza mnie i go za upowszechnianie czytelnictwa.  Nie pamiętam, żeby jakiekolwiek wyróżnienie sprawiło mi większą radość.  Chyba, że wezmę pod uwagę pojawienie się córki w tym samym roku i syna sześć lat wcześniej.

STRRRASZNA WIEDZA

Jeśli oskarżając biblioteki o kradzież i nawołując w związku z tym do ich zamknięcia Terry Deary chciał się wypromować, to się udało, bo przypomniała mi się seria, którą Egmont zaczął wydawać "na początku XXI wieku", albo nawet "pod koniec XX wieku" - Strrraszna historia.

REAL

PATRZCIE, LUDZIE!

W "Oczach" Iwony Chmielewskiej czytelnika podejmuje się iście królewskim zestawem przedmiotów. Wprawiają go w zachwyt i zmuszają do poszukiwań.  Książka prezentuje detale, strzępy rzeczywistości, migawki z życia, przedmioty, zwierzęta, lecz nie oferuje klucza, dzięki któremu można by je powiązać w całość. Zmusza do refleksji, rozważań, prowokuje porównania, narzuca skojarzenia.  Przede wszystkim jednak stwarza nierozerwalną więź pomiędzy tym, co widzimy i tym, jak to rozumiemy, pomiędzy zdumieniem, że oto nauczyliśmy się nowego sposobu patrzenia, a świadomością wiedzy. To wyjątkowo nowatorska książka, nasycona wyrafinowana elegancją, którą osiągnięto dzięki odważnemu eksperymentowi i wnikliwym przemyśleniom.

BOLONIA (W OCZEKIWANIU NA)

Międzynarodowe Targi Książki Dziecięcej w Bolonii to największe święto książki obrazkowej i miejsce przyznawania najważniejszych nagród w dziedzinie.  BolognaRagazzi Award, FICTION, NON-FICTION, OPERA PRIMA, NEW HORIZONS. W tym roku także nagroda za dokonania cyfrowe.

CZYTELNICTWO

OLECH, TARANTULA I KLOPS

Przez 48 stron pozostawałam obojętna, a potem się zaczęło.

GARŚĆ POLECEŃ

Marek Bieńczyk, Krystyna Lipka-Sztarbałło i Elżbieta Tabakowska w Informacjach Kulturalnych TVP Kultura.  Emisja 3 grudnia 2012. Nussi i coś więcej, Mapy mówią do nas, Alicja w Krainie Czarów.

DIAGNOZA BRZMI: CHŁOPIEC

Postawiono mi diagnozę prawie 11 lat temu.

PROSZĘ TEGO NIE CZYTAĆ

Książka o Klarze jakoś mi umknęła. Nie wiem, dlaczego. Najprawdopodobniej dlatego, że wydawnictwo się mną nie interesuje.  A może dlatego, że ma mało obrazków (ta książka). Maryja powiedziała mi, że to śmieszne (dziękuje, Maryjo). Oczywiście, nie ta Maryja z drugiego rozdziału (Rozdział 2. Jasełka), jedna z czternastu, obok Fryderyka Chopina i Floriana Szarego (- Jeszcze śmierć z kosą - pociesza tata.). Maryja już będzie wiedziała, że o nią chodzi.

2013

Przywitam się najciekawszymi kartkami, które dostałam w noworocznej poczcie.