sobota, 30 lipca 2011

Keret jakiego nie znacie


Cyrkowy
Rysunkowy
Dla dzieci

Etgara Kereta w Polsce przedstawiać nie trzeba.  Jeden z najbardziej znanych współczesnych, "ciągle młodych'' pisarzy izraelskich, najczęściej tłumaczony w każdym razie.  Jego książki wpisane zostały na listę lektur obowiązkowych w izraelskich szkołach.  Absurdalny humor, rys (post)postmodernistyczny, klisze, symbole popkultury, slang.  Wielbiciel Tarantina i Paula Austera.  Żona aktorka, jedno dziecko.  Właśnie:  dziecko.  Keret ma na swoim koncie także książkę dla dzieci.


Historyjka Tata ucieka do cyrku wyszła w Izraelu w 2000 roku, a zilustrowała ją Rutu Modan, jedna z najbardziej znanych izraelskich ilustratorek i autorek komiksów. Urodziła się w 1966.  Pochodzi z rodziny o lekarskich korzeniach. Ojciec, Baruch Modan urodził się w Polsce, jego matka, a babka Rutu uratowała rodzinę przed zagładą w Warszawie, przeczuwając nieszczęście.  Dziadek nigdy nie pogodził się z utratą polskiego życia i zmarł z nieprzystosowania i tęsknoty jako nieszkodliwy dziwak.  Rutu mieszka z mężem i dwójką dzieci w Tel Awiwie.  Jest w Polsce znana, choć jej nazwisko (i twórczość) nie wyszły poza wąski krąg zainteresowanych komiksem.  Środowisko to u nas nieprzemakalne.  W każdym razie, jeśli ktokolwiek z Was słyszał o Ranach wylotowych, wydanych u nas w zeszłym roku przez Kulturę Gniewu, to właśnie jej.  Po opublikowaniu tego albumu w Stanach, dostała propozycję nie do odrzucenia od New York Timesa i tak powstał komiksowy blog, który pisała na ich łamach - Mixed Emotions, czyli Mieszane uczucia.

Mixed Emotions / New York Times
Ulubionym tematem Rutu Modan jest rodzina i rodzinne fotografie - motywy te przewijają się przez wszystkie jej prace.  Mieszane uczucia opowiadają o jej życiu:  o babci, z jednej strony znienawidzonej zrzędliwej staruszce, która wściubiała nos w nie swoje sprawy, nadając ton życiu, z drugiej dzielnej kobiecie, której Rutu Modan pośrednio zawdzięcza życie.  O rodzinie samej Rutu i jej dylematach, zabawnych perypetiach genderopodobnych z przedszkolem w tle, krewnych, którzy zawsze wiedzą lepiej.  Historie pisała razem ze swoją siostrą, Daną Modan, aktorką i prezenterką.  Zadziwiające, jak wiele wspólnego mają przedwojenne warszawskie babcie, nieważne Żydówki czy Polki.  Bardzo, bardzo ciekawe.  I zabawne.

Mixed Emotions / New York Times

Oprócz obrazkowego Tata ucieka do cyrku Etgar Keret stworzył z Rutu Modan także komiks Nobody Said It Was Going to Be Fun / Nikt nie powiedział, że będzie zabawnie oraz Pizzerię Kamikadze i Ulice przemocy z Asafem Chanuką.  Wszystko dla dorosłych.  Rutu Modan, tak jak Keret, tworzy przede wszystkim dla dorosłych, ale nie tylko.   Obiad z królową (2010) to jej książka autorska dla dzieci.   Tu można odsłuchać wywiad, którego udzieliła BBC.



Wracając do naszych owiec, czyli keretowskiego taty i cyrku, dla którego ten pierwszy porzuca rodzinę na rzecz tego drugiego (by wrócić).   Ten cyrk, myśląc o nim w kategoriach ludzi dorosłych, może być ''polityczny" - ucieczką od rzeczywistości. szczególnie w kraju ogarniętym przez wieloletni nierozwiazywalny konflikt.  Ten cyrk, myśląc w kategoriach dorosłych i dzieci, to także życie codzienne, także pewien front, z niedojrzałymi ojcami i matkami obraczonymi ''całymi domami na głowach''.  Ten cyrk to także separacja rodziców, którą rzadko udaje się przejść bezboleśnie dzieciom.  Albo po prostu cyrk, coś kolorowego i szalonego, marzenie, czarodziejski świat, którego w zasadzie już nie ma, mit.  Tu także historia opiera się na ulubionych przez Rutu motywach walki (a w zasadzie milczącej rezygnacji) pokoleń.  Tatę fascynuje coś, co dzieci zupełnie nie kręci, ale nie chcą mu robić przykrości (szacunek), udają, że wszystko gra, potulnie ubierają się w najlepsze ciuchy i karnie idą do cyrku.  Wizyta nie jest jednak w stanie okiełznać miłości taty do tematu, więc on i temat znikają razem w szerokim świecie, z którego ojciec jednak wróci odmieniony.  Pozornie błache i po prostu zabawne, jest przede wszystkim o odkrywaniu ciekawych stron ''wroga'', a przez to odzyskiwania do niego prawdziwego szacunku, nie tylko tego narzuconego przez wychowanie i rodzinę.  Historię co prawda napisał Keret, ale znają się z Modan nie od dziś, a i doświadczenie uchodźców z Europy łączy ich rodziny w niejednym punkcie.  Zatem koniecznie przeczytajcie rysunkowego bloga Rutu Modan w NYT.  To klucz, który otworzy drzwi do dodatkowego pokładu humoru tej niewinnej z pozoru książki dla dzieci.

I teraz najważniejsze:  tę książkę będzie można niebawem kupić u nas i po polsku.  Tata ucieka z cyrkiem wyjdzie na przełomie sierpnia i września dzięki wydawnictwu Nisza.  Prawdziwa gratka dla wielbicieli książek twórców z pogranicza kultury dziecięcej i dorosłej.


Tata ucieka z cyrkiem
Etgar Keret
il. Rutu Modan
tłumaczenia: zespół
format: 21 x 28 cm
okładka: twarda
stron: 40
Wydawnictwo Nisza
Premiera:  sierpień / wrzesień 2011





1 komentarz:

Anka pisze...

Wygląda nieźle!