-- SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU --

Pomiędzy czarnym a białym, dobrem i złem, rodziną i sobą, kultura i naturą - jednym słowem

ZŁOTEGO ŚRODKA

w 2016

życzy

Pani Zorro i jej drużyna

.

** ŚWIĘTA ŚWIĘTA I PO ŚWIĘTACH **

Oto podpowiedzi świąteczne z prezentem ponoworocznym (o tym na końcu), a ich

przydatność do spożycia nie kończy się 24 grudnia. Tak, to ja, wasz

technolog żywienia książkami, znowu w akcji.

======================

FILMOWE PRZESUNIĘCIA

Gdy oglądałam filmowe perypetie Lassego i Mai z sentymentem pomyślałam o dawnym polskim kinie dla dzieci. Z mroku nieistnienia podziwiamy teraz „skandynawski wzór”, który do pięt nie dorasta temu, co sami tworzyliśmy dla najmłodszych 40 lat wstecz. Dobry scenariusz (wiadomo, baza to udana seria czytelnicza Martina Widmarka dla wchodzących w świat liter) ubrany w przerysowane kabaretowo-slapstikowe aktorstwo rodem z początku kina (niemego) skłania, by podejrzewać, że się cofamy. Środki przekazu kultury dziecięcej muszą być dzisiaj dosadnie dopowiedziane; co ciekawe dzieje się to w czasach kultury, która dawno połknęła samą siebie, zakrztusiła się i tym zwymiotowała. Miast przygotowywać do tej niekomfortowej być może sytuacji, konstruujemy przekazy pozbawione (do)wolności; co gorsza nie jest to nasza polska specjalność, lecz „światowy trend”.

52 TYGODNIE

Szwajcarka Anne Crausaz urodziła się w 1970 roku. Studiowała projektowanie graficzne w Lozannie (dyplom 1997), a zafundowane przez szwajcarskie ministerstwo kultury stypendium pozwoliło na pobyt w Krakowie (1999), gdzie wciągnęła ją ilustracja książkowa.

WIECZÓR TWÓRCÓW KULTURY

fot. Danuta Matloch / NCK

Miesiąc po spotkaniu ministry Małgorzaty Omilanowskiej z przedstawicielami środowiska twórców, promotorów i edukatorów obszaru dziecięcego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zorganizowało w Forcie Sokolnickiego w Warszawie Wieczór twórców kultury dla dzieci. Nagrodzono wyróżniających się, przedstawiono zmiany dokonane, zasygnalizowano kierunek, powołano Radę ds kongresu kultury dziecięcej, ale przede wszystkim gestem tym, przyczyniono się do powolnej budowy prestiżu „tematyki dziecięcej".  Cieszę się, że dostatnie dwa lata starań o uwagę przyniosły wymierne rezultaty i zaskakująco szybko wcielone w życie efekty. Aż strach pomyśleć, co by było, gdyby wszystko odbyło się wcześniej.

3 MAM KSIĄŻKI

Październik ostatnim miesiącem nadsyłania projektów książek dla najmłodszych: literacko-obrazowych propozycji na start; pakietu na dzień dobry. Wielka to odpowiedzialność.

Pomysł kulturalnej wyprawki jest wyśmienity. Jak go jednak zrealizować, by nie szkodził (na wielu poziomach)?  Instytut Książki postanowił ogłosić konkurs i wyłonić najlepsze propozycje, a potem - mam nadzieję - przekuć je w rzeczywistość.

Książki mają być trzy. Pierwsza - dla dziecka najmłodszego, 0-12 miesięcy;  druga - dla dziecka w wieku 1 rok – 2 lata; trzecia - dla dwu- i trzylatka. 

Nadesłane prace ocenią: Marta Lipczyńska-Gil (wydawczyni), Joanna Rzyska (wydawczyni), Anna Czernow (prezeska IBBY), Grzegorz Gauden (dyrektor), Joanna Olech (autorka i ilustratorka), Krystyna Lipka-Sztarbałło (ilustratorka), Maria Deskur (wydawczyni). Wynik debat ogłoszony zostanie w Mikołajki.

3 MAM KCIUKI.

Regulamin konkursu dostępny na stronie Instytutu Książki.

KINO DZIECI

Już jutro rozpoczyna się II Festiwal Filmowy Kino dzieci. To nie tylko przegląd filmów dziecięcych, także próba ożywienia trupa zwanego „dziecięcą kinematografią" poprzez cykl rozmów nad jego grobem. Wskrzeszać, czy też stworzyć nowy żywy twór? Jak uruchomić procesy?

SPOTKANIE W MKiDN

23 września: zwieńczenie naszych dwuletnich starań - zaczynamy debatę o polityce kulturalnej sfery dziecięcej na szczeblu państwowym. Obecni: Krystyna Lipka-Sztarbałło, Joanna Rzyska, Konrad Dworakowski, Joanna Olech, Monika Obuchow, Małgorzata Omilanowska, Maciek Jakubczyk, Beata Jewiarz, Viola Łabanow, Maciej Buszewicz. Marzy nam się Instytut Kultury Dziecięcej i jest szansa i wola by powstał; marzy nam się wydzielenie "działki dziecięcej" z obszaru działań MKiDN i wygląda na to, że proces się zacznie; marzy nam się, by o kulturze dla dzieci mówiło się w mediach i przecież MKiDN, główny sponsor programów kulturalnych wszelakich może w regulaminie wymóc procentowy udział wiadomości o kulturze dla dzieci. To jest praca nie tylko dla tej ekipy, nie tylko na teraz, nie tylko dla jednej opcji politycznej. Zaczęliśmy, a reprezentujemy ruch społeczny, dzięki któremu głos stał się słyszalny. Dziękuję wszystkim zaangażowanym; będziemy siebie i was angażować nadal. Wasze zaufanie było podstawą wszelakich działań, tak to górnolotnie ujmę.

KSIĘGA ŻYCZEŃ

Jestem wróżką zębuszką. Zbieram życzenia dotyczące tego, czym my wszyscy (zorrosympatycy) się interesujemy, a nie każdy wie, że istnieje, czyli kultury dziecięcej.  Jej jakości, struktury, zawartości i kształtu. Czego byście sobie życzyli (dla siebie i swoich dzieci)? Czego brak Wam doskwiera i czy znacie lekarstwo na swoje bolączki? Pozytywiści! Co usprawniłoby Wasze działania? Twórcy! Wydawcy! Bibliotekarze! Dużo pytań, a co z realizacją, rzekłby sceptyk. Ale wiecie, jak to jest z wróżką zębuszką? Jak się mocno wierzy, to (czasem) działa. Zatem piszcie w komentarzach, ślijcie maile. Wystarczy nacisnąć ten obrazek.

WOJTEK. POLSKI ŻOŁNIERZ

Historię niedźwiedzia żołnierza Wojtka opowiedział tekstem  Wiesław Antoni Lasocki, a ostatnio zilustrował Jan Bajtlik. Zacnie. Pierwsze wydanie pojawiło się pod koniec lat 60., ostatnie w 2012. 

Wojtkowych śladów jest wiele; warto odnotować, że ma on swoją stronę internetową z albumem zdjęć, a teraz  także animację Marianny Raskin z Shenkar College of Engineering and Design (Izrael). Warto zobaczyć zarówno film (i przymknąć oko na to, że narrator mówi z nieznośnym rosyjskim akcentem, ale sama Marianna urodziła się na Ukrainie), jak i stronę Marianny (link ukryty pod jej nazwiskiem wcześniej), bo rysuje ciekawie, czerpiąc co najlepsze z historii ilustracji, a w ruchu jej styl sprawdza się zaskakującą świeżością. Sama animacja, przygotowana na zaliczenie studiów została wyróżniona jedną z nagród ASIFA na izraelskim festiwalu animacji, komiksu i karykatury Animix. W każdym razie Wojtek po raz kolejny wyrusza w świat. Tak, to prawdziwa historia, choć trudno w nią w pierwszej chwili uwierzyć.

Chcecie się czegoś więcej dowiedzieć o Mariannie? Polecam  t e n  niecodzienny wywiad.

TURYSTYKA KSIĄŻKOWA. IRLANDIA

WAKACJE

PRZYBYSZ W RUCHU

Przybysz, książka Shauna Tana, a wydana u nas po raz pierwszy w 2008 roku przez Kulturę Gniewu to jedna z wyśmienitszych opowieści literatury obrazu. Rzecz, którą daję ludziom, by pokazać bogactwo ekspresji i nieskończoność czytań.  O Shaunie Tanie na blogu już było, tym razem więc animacja.  Nie mieć wszystkich stworzonych przez niego książek, a wydanych w Polsce, to grzech, więc przeczeszcie stronę wydawnictwa.  Opowieści z najdalszych przedmieść, Regulamin na lato, oraz Zgubione znalezione. Miłych wakacji, w drodze, bądź też statyce!

MIZIELIŃSCY

Fenomen.

-----------

Domek, którym zaczynali, był pomysłem wydawnictwa Dwie Siostry, jednak genialnie zrealizowanym. Od niego zaczęła się ich kariera, najpierw polska, potem światowa.

Jeśli potem namierzać hity, będą nimi kolejno MAMOKO i MAPY. Kamienie milowe, na których zbudowali swoją renomę, a wydawnictwu w końcu zapewnili niejaką płynność finansową. Ola i Daniel Mizielińscy. Marka sama w sobie. Najnowsza książka POD WODĄ/ POD ZIEMIĄ, zbiera wiedzę dostępną ogółowi, ale segreguje ją i rysuje swoją charakterystyczną kreską, w której pobrzmiewa lekko Butenko, ale także mistrzowie ASP. Wiadomo, Daniel, który motywuje młodych, sam jest „dzieckiem" Macieja Buszewicza. Profesor Buszewicz ma niesamowitą charyzmę i jak niewielu potrafi przystępnym językiem zauroczyć, mówiąc o książkach obrazkowych. Żałujcie, którzy nigdy nie słyszeliście.

-----

Aleksandra Łapkiewicz spytała, a ja odpowiedziałam.

Audycja Polskiego Radia. Spotkania po zmroku. Zapraszam.

-----

Jeszcze:
Mizielińscy na blogu, w tym w wywiadach. Zachęcam do szukania.


----

Podgląd do najnowszej książki - POD WODĄ / POD ZIEMIĄ (to jedna!)

WSZYSTKO WSZĘDZIE O KULTURZE

Mariusz Bonaszewski pyta, Monika Obuchow (ja) i Aleksandra Szkoda (nie ja) odpowiadamy. WOK, czyli wszystko o kulturze, tym razem dziecięcej na stronie Telewizji Polskiej. Wcześniej, 2 maja z Krystyną Lipką-Sztarbałło i Beatą Jewiarz dywagowałyśmy o kulturze dla dzieci na antenie RDC.  W tzw. „międzyczasie" rozmowa o czytelnictwie transmitowana przez radio TOK FM,  przeprowadzona z okazji rozpoczęcia Festiwalu Warszawa Czyta. Zapraszam. Jesteście przekonani, więc mogę was przekonać (do słuchania i czytania).

CZYTANIE MENAŻERII

Dzisiaj zaczęła się konferencja, organizowana przez Koło Naukowe Baśni, Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej i Fantastyki UW oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, a tematem są wątki zwierzęce w literaturze, która leży w obrębie zainteresowań Koła. Szczegóły wydarzenia, czyli wyszczególnienie wystąpień na stronie Czytanie menażerii. O 10:30 będę miała okazję zaprezentować wstępne wnioski (a właściwie spostrzeżenia i nasuwające się pytania) z rozpoczętych badań nad obrazem dziecka w polskich książkach obrazkowych. Pozornie z menażerią powinny nie mieć wiele wspólnego, jednak nieoczekiwnie wyłoniona przygniatająca przewaga zwierzęcych bohaterów, a co za tym idzie nieobecność pełnowymiarowego dziecka-człowieka staje się świadectwem  stosunku do samego dziecka i dzieciństwa, a w rezultacie formą symbolicznej przemocy. Czy zamierzonej? O którym dziecku i dzieciństwie powinniśmy myśleć? Dziecka, którym byli twórcy,  czy dziecka, które chcą ci twórcy widzieć, a może współczesnego statusu dzieciństwa i miejsca dziecka we współczesnym społeczeństwie? Odpowiedzi nie usłyszycie w ciągu 15 minut prezentacji, ale okazuje się, że ogrom wiele wnoszących do polskiej kultury tłumaczeń z obszaru skandynawskiego w rzeczywistości zaciemnia naszą pustkę: nie mamy dziecka-człowieka-podmiotu, choć tyle się o nim mówi.

Lila i bestia z szafy (2004) Joanna Jung

ZAPRASZAM DO ŁODZI

We wtorek, 24 marca zapraszam do Łodzi.

W świecie książki dziecięcej

Przed tortem opowiem o tym, jak czytać książki dziecięce.

Szczegółowy program, w który warto się wczytać, ukaże się państwu po kliknięciu na powyższe zdjęcie.

JASNOWIDZE

Jasnowidzę, że są dobre przykłady konkursów na książkę dla dzieci, które nie tylko wnoszą świeżą krew, ale mają jakiekolwiek znaczenie dla kultury dziecięcej. Panie i panowie, samo słowo „czytelnictwo" jest już dostatecznie wypromowane, ogłaszam, że kończymy z tym.

BIEDRONKA MA ZIELONE PIÓRKO

Środowisko zelektryzowała informacja o tym, że sklep Biedronka (często porównywany do agresywnych biedronek chińskich, wypierających nasze biedne trzykropki) ogłasza konkurs na książkę dla dzieci, a do tego chce zwycięskiemu tekstowi (a potem zestawowi ilustracji) dać 100 tysięcy złotych - za tekst i całkowite zrzeczenie się praw do niego, albo do nich, czyli ilustracji.  

PASZKWIL NA RODZICIELSTWO

Felietony Leszka Talki czytywałam 12 lat temu, w zupełnie innym wcieleniu, więc już miałam tę książkę, jak gorący kartofel odrzucić dalej, gdy postanowiłam przynajmniej na chwilę i na do widzenia do niej zajrzeć. I śmiałam się, aż zrobiło mi się słabo na myśl, że z oparów pozornego absurdu wyłania się coś na kształt mojej przeszłości. Słabo może zresztą zrobić się każdemu po takiej dawce resentymentów (400 stron).

A NIE MÓWIŁAM?

To, co obecnie czytają uczniowie podstawówek, nie sprawdza się. Wybierane przez część nauczycieli książki nie rozbudzają ciekawości ucznia, opisują nieznaną dziecku rzeczywistość sprzed kilkudziesięciu lat. Efekt? Nasze nastolatki nie czytają. Dorośli podobnie. Zmieńmy to. Wybierzmy lektury najmłodszych uczniów! Takie, które pokochają. Takie, dzięki którym pokochają czytać.

Od początku nie wierzyłam w dobre intencje autorów plebiscytu. Dobre, czyli takie, które podyktowane są rzeczywistą chęcią pozytywnych zmian. Gdy bowiem zmian pragnę, uzdrowić swe ciało lub duszę naprawić, pytania zadaję specjalistom, nie anonimowym użytkownikom internetów. A podobno chciano uzdrowić duszę polskiego czytelnictwa w zarodku.  To miała być medycyna  edukacji prenatalnej. Wzywano:  WYBIERZMY WSPÓLNIE LEKTURY NAJMŁODSZYM UCZNIOM.

STO LAT, PANIE JÓZEFIE!

85 urodziny obchodzi dzisiaj niekwestionowany król książki dziecięcej, Józef Wilkoń. Jest w nim coś, czego nie da się zamknąć w słowach zwykle opisujących „ludzi publicznych". Malarz, ilustrator, rzeźbiarz, tak, ale także człowiek wielkiej pozytywnej energii. Jak nikt inny potrafi przekazać młodym nie tyle swój zapał, co rzeczowe wskazówki twórcze, dlatego cieszę się, że jeszcze mu się chce. Jeśli nigdy nie byliście na „zajęciach z Wilkoniem" - żałujcie. Nie ma takiego drugiego.  Pod koniec zeszłego roku Para Prezydencka uhonorowała jego wkład w kulturę dziecięcą nagrodą.

URODZINY B.B.

Bohdan Butenko na ZORROBLOGU.
Bohdan Butenko na wirtualnej półce.


Ilustracja pochodzi z okładki książki Chodzi mucha po globusie (1966)

KRET SAM NA SCENIE

Skandynawom, a szczególnie Szwedom (obarczmy ich konkretnie i zbiorowo odpowiedzialnością) przypisujemy zamach na tabu. Tymczasem ich największe zasługi widzę w oswajaniu normalności i dnia codziennego. Ich twarde, choć czułe stąpanie po ziemi, kontra nasze romantyczne bujanie w obłokach (w formie motylka).  Z drugiej strony, jeśli całe życie przynajmniej w myślach buja się w obłokach, co ustanowić „normalnością" i się do tego następnie odnieść?

2014 PA!

Stało się, podsumuję 2014, choć to takie nieoryginalne, ale w tym roku słowom „kreatywny" i „niebanalny" wystawiłam grobik, a czas i na tekścik (ale to w 2015).  Miejsca nie są numerowane.